Άμεσα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις επιβαρύνσεις από τη ρήτρα αναπροσαρμογής ζητούν οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης.
Ένα βήμα πριν από το «λουκέτο» βρίσκονται δεκάδες Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) της χώρας, μεταξύ αυτών και πολλές σε περιφερειακούς δήμους της Θεσσαλονίκης, εξαιτίας των υπέρογκων αυξήσεων του ενεργειακού κόστους, με κίνδυνο να σταματήσει η παροχή νερού και δικτύου αποχέτευσης σε χιλιάδες νοικοκυριά.
Παρά την κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης, οι οποίες παρέχουν καθαρό και υγιεινό νερό σε 5 εκατομμύρια πολίτες της χώρας συνεχίζουν να βρίσκονται κάτω από μεγάλη οικονομική πίεση, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει διασφαλιστεί από την πολιτεία «πακέτο» διάσωσής τους, ενώ δεν διαφαίνεται προοπτική για μείωση της τιμής του ρεύματος.
Η ρήτρα αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς ρεύματος έχει εκτινάξει το κόστος λειτουργίας των ΔΕΥΑ και σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) που απευθύνει δραματική έκκληση στην κυβέρνηση για την οικονομική τους στήριξη, οι περισσότερες εξ αυτών κινδυνεύουν να «πνιγούν» στα χρέη με επιπτώσεις στους πολίτες που θα στερηθούν το νερό και την αποχέτευση.
Την ίδια ώρα, λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας και της πίεσης που ασκείται σε χιλιάδες νοικοκυριά, οι διοικήσεις των ΔΕΥΑ καρτούν ως επί των πλείστον σταθερές τις τιμές στα τιμολόγια του νερού, δεδομένου ότι πολλοί καταναλωτές αδυνατούν ήδη να πληρώσουν τους λογαριασμούς του νερού και της αποχέτευσης.
Από την άλλη οι δήμοι, όπου λειτουργούν ΔΕΥΑ βρίσκονται και αυτοί σε απόγνωση, καθώς αφενός δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τα συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα, αφετέρου διαπιστώνουν πως αν δεν υπάρξει άμεσα οικονομική στήριξη από την πολιτεία είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος μεγάλων αυξήσεων των τιμολογίων νερού αλλά και των ανταποδοτικών τελών.
«Η κατάσταση με τη λειτουργία των ΔΕΥΑ είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη, καθώς τα χρέη προς τους παρόχους σωρεύονται και οι δημοτικές επιχειρήσεις αδυνατούν να τα καλύψουν. Ως εκ τούτου ή δεν θα πληρωθούν οι λογαριασμοί που είναι πλέον φουσκωμένοι ή τα νοικοκυριά πολύ σύντομα θα στερηθούν βασικές παροχές, όπως το νερό και η αποχέτευση» τόνισε μιλώντας στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης.
Ανέφερε πως οι ΔΕΥΑ, χωρίς άμεση οικονομική στήριξη, απειλούνται με κατάρρευση, εξέλιξη, η οποία όπως είπε, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, κυρίως όμως στους πολίτες.
Θα βρεθεί λύση για τη σωτηρία των ΔΕΥΑ
Ωστόσο, ο πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης εκτίμησε ότι για την κυβέρνηση είναι μονόδρομος η αναζήτηση ενός ρεαλιστικού σχεδίου για τη διάσωση της ΔΕΥΑ. «Είμαστε σε αναμονή για να δούμε το σχέδιο αυτό, καθώς από την πλευρά μας ως Ένωση έχουμε αποστείλει όλα τα οικονομικά στοιχεία των ΔΕΥΑ που δείχνουν τη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, εξαιτίας των δυσθεώρητων αυξήσεων στη τιμή της ενέργειας. Αυτή τη στιγμή σχεδόν όλες οι ΔΕΥΑ έχουν σωρευμένα χρέη προς τους παρόχους, οι οποίοι παραμένουν απλήρωτοι, γιατί οι λογαριασμοί είναι αδύνατον να καλυφθούν» υπογράμμισε ο κ. Μαρινάκης.
Κληθείς πάντως να απαντήσει αν φοβάται ότι πολλές ΔΕΥΑ θα αναγκαστούν να βάλουν «λουκέτο» ως το τέλος του χρόνου, υπό το βάρος των οικονομικών υποχρεώσεων, ο πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων δήλωσε ότι «το μέγεθος του προβλήματος θα το καταλάβει πολύ σύντομα η κυβέρνηση. Δεν μπορεί να αφήσει να καταρρεύσουν δεκάδες ΔΕΥΑ στην χώρα, καθώς αυτό θα είναι τεράστιο πλήγμα για την κοινωνία και αυτό δεν μπορεί να το σηκώσει».
Υπενθυμίζεται ότι από την αρχή της ενεργειακής κρίσης και λόγω των υπέρογκων αυξήσεων στους λογαριασμούς του ρεύματος, οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) που παρέχουν καθαρό και υγιεινό νερό σε 5 εκατ. πολίτες της χώρας μας, βρίσκονται κάτω από μεγάλη οικονομική πίεση.
Και αυτό, καθώς η παραγωγή πόσιμου νερού και η επεξεργασία λυμάτων που είναι οι κύριες δραστηριότητές τους είναι εξαιρετικά ενεργοβόρες δραστηριότητες, και για τον λόγο αυτό το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων από τον Αύγουστο του 2021 μέχρι σήμερα έχει διπλασιασθεί και για τις περισσότερες δημοτικές επιχειρήσεις δεν είναι πλέον διαχειρίσιμο.
Μάλιστα, όπως ανάφερε ο πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ, από το 2020 έχει κατατεθεί το αίτημα για μείωση του ΦΠΑ στο νερό από 13% στο 6% θεωρώντας ότι ειδικά στην παρούσα φάση θα έδινε μεγάλη ανάσα στους πολίτες οι οποίοι πλήττονται από ένα πρωτοφανές κύμα ακρίβειας.
Στο σύνολο τους οι Δημοτικές Επιχειρήσεις έχουν επισημάνει όλους αυτούς τους δύσκολους μήνες την ανάγκη να ληφθούν από την πολιτεία, επειδή έχουν πληγεί οικονομικά από τις επιβαρύνσεις, λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής, και θα τις διευκολύνουν στην κατεύθυνση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να καλύπτουν το κόστος της παραγωγής πόσιμου νερού και επεξεργασίας λυμάτων.
«Θα βάλουν λουκέτο πολλές ΔΕΥΑ»
Αντίθετα από την αισιοδοξία του προέδρου της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης, ο δήμαρχος Θέρμης Θεόδωρος Παπαδόπουλος, υποστηρίζει ότι η κατάσταση είναι απολύτως απελπιστική και δυστυχώς, όπως λέει, δεν υπάρχει κανένας κυβερνητικός σχεδιασμός για τη διάσωσή τους. «Εδώ και τρεις μήνες δεν πληρώνουμε τη ρήτρα αναπροσαρμογής, που ανέρχεται σε 1 εκατ. ευρώ. Είναι αδύνατον να βρεθούν αυτά τα χρήματα και ούτε είμαστε σε θέση να αυξήσουμε στο διπλάσιο τα τιμολόγια του νερού, γιατί αυτό θα γονατίσει τα νοικοκυριά» τόνισε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Θέρμης.
Εκτίμησε μάλιστα ότι με δεδομένο ότι υπάρχει πολύ μεγάλη οικονομική πίεση στις ΔΕΥΑ, ως το τέλος του χρόνου πολλές από αυτές θα βάλουν «λουκέτο». «Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό και η πολιτεία οφείλει να το διασφαλίσει για τους πολίτες. Ως εκ τούτου έχει την υποχρέωση να βοηθήσει τις ΔΕΥΑ να πάρουν ανάσα και να συνεχίσουν τις παροχές τους προς καταναλωτές» σημείωσε ο ίδιος.
Αναφερόμενος δε στο φερόμενο κυβερνητικό σχέδιο για την οικονομική στήριξη των εν λόγω Δημοτικών Επιχειρήσεων, ο κ. Παπαδόπουλος σχολίασε ότι «δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, όπως δεν υπάρχει η παραμικρή πληροφόρηση για το πώς σκοπεύουν να δώσουν λύση σε ένα τόσο μεγάλο ζήτημα».
Οι δήμοι, όπως είπε, είναι Οργανισμοί με πολλές δραστηριότητες και με πολλαπλές πηγές εσόδων και παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία τα καταφέρνουν. «Οι δήμοι έχουν άλλη ευελιξία, σε αντίθεση με τις ΔΕΥΑ που δεν έχουν καμία, αλλά ούτε κανέναν άλλο οικονομικό πόρο. Επιπλέον είναι ανταποδοτικές υπηρεσίες και τα όποια έσοδα τους είναι από τους λογαριασμούς» υπογράμμισε ο δήμαρχος Θέρμης.
«Χρυσάφι» το κόστος ρεύματος
Το φόβο πάντως πολλών αιρετών ότι αν δεν υπάρξει οικονομική ενίσχυση των ΔΕΥΑ, πολλές από αυτές θα καταρρεύσουν επιβεβαιώνουν τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί. Ενδεικτικό του υπέρογκου κόστους στις τιμές ενέργειας είναι για παράδειγμα η Δημοτική Επιχείρηση Βόλβης, όπου οι χρεώσεις για τη ρήτρα αναπροσαρμογής, έχουν ξεπεράσει το κόστος ρεύματος ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ειδικότερα το Νοέμβριο του 2021 το κόστος έφτασε τα 34.488, το Δεκέμβριο τα 49.993 ευρώ και 64.987 τον Ιανουάριο του 2022. Αντίστοιχα, στη ΔΕΥΑ Ορεστιάδας, το κόστος ρεύματος το 2020 ανήλθε σε 615.000 ευρώ, το 2021 σε 734.000 ευρώ και το 2022 προβλέπεται να ανέλθει σε 1.150.000 έως 1.330.000 ευρώ.
Καμπανάκι κινδύνου έκρουσε ήδη από τα τέλη του 2021 η Γενική Συνέλευση των μελών της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), η οποία από τότε έκανε λόγο για υπέρογκες ανατιμήσεις του ρεύματος, λέγοντας ότι αύξησαν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των ΔΕΥΑ κατά περίπου 40%. Επίσης είχε αναφερθεί και στο γεγονός ότι αυτό το αυξημένο κόστος έρχεται να προστεθεί στο ήδη υψηλό ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζουν οι ΔΕΥΑ.
ΚΕΔΕ: Να στηριχθούν άμεσα οι ΔΕΥΑ
Πρόσθετη χρηματοδότηση των δήμων που έχουν ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης), αλλά και όσων έχουν υπηρεσίες ύδρευσης, ζήτησε και στην τελευταία συνεδρίαση του το δ.σ. της ΚΕΔΕ με τον πρόεδρο Δημήτρη Παπαστεργίου να δηλώνει πως η διεκδίκηση για την οικονομική στήριξη των δημοτικών επιχειρήσεων δεν θα σταματήσει. Μάλιστα η ΚΕΔΕ ανέλαβε ήδη πρωτοβουλία και έθεσε ήδη το ζήτημα στους αρμόδιους υπουργούς Ενέργειας Κ. Σκρέκα, και τους αναπληρωτές υπουργούς Εσωτερικών Στ. Πέτσα και Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, με τον κ. Πέτσα να δεσμεύεται πως οι υπηρεσίες του υπουργείου βρίσκονται σε διαδικασία ανάλυσης των οικονομικών στοιχείων προκειμένου να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το συγκεκριμένο ζήτημα στο προσεχές διάστημα.
Ειδικότερα, τονίστηκε ότι τα υπουργεία θα προχωρήσουν από κοινού στην επεξεργασία μιας πρότασης έκτακτης ενίσχυσης των ΔΕΥΑ, όπου θα ληφθούν υπόψη τα στοιχεία που θα αποστείλει η ΚΕΔΕ και συνδέονται με μια σειρά από κριτήρια όπως η εισπραξιμότητα, το ύψος των τιμολογίων, οι απώλειες νερού και οι δυνατότητες για άμεσες επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό. Μάλιστα διευκρινίστηκε ότι η πρόταση της έκτακτης χρηματοδότησης μόλις καταρτιστεί, θα αποσταλεί προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πάντως η ΚΕΔΕ λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία δήμων που διαθέτουν ΔΕΥΑ υποστηρίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος του κόστους τους αφορά τη λειτουργία των γεωτρήσεων, των αντλιοστασίων και των βιολογικών καθαρισμών (πάνω από 94%), ενώ επισημαίνει ότι η μετακύλιση του ενεργειακού κόστους στους λογαριασμούς των καταναλωτών θα είχε ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις και πρέπει να αποφευχθεί.
Τι συμφωνήθηκε μεταξύ κυβέρνησης και αυτοδιοίκησης
Μετά από το διάλογο μεταξύ των αρμόδιων υπουργών και της ΚΕΔΕ, εκτός από την επεξεργασία της πρότασης για έκτακτη ενίσχυση των ΔΕΥΑ, συμφωνήθηκε:
- Να παρακολουθείται σε διαρκή βάση, μήνα με το μήνα, η διακύμανση του ενεργειακού κόστους και με βάση τις εξελίξεις, να λαμβάνονται στοχευμένα μέτρα οικονομικής στήριξης των Δήμων.
- Να σχεδιαστεί ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό των ΔΕΥΑ με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και στο πρόγραμμα αυτό να ενταχθούν όσα έργα ύδρευσης δεν μπόρεσαν να ενταχθούν λόγω έλλειψης πόρων, στο πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης (ΑΤ 03).
- Να προγραμματιστεί σύσκεψη με συμμετοχή της ΚΕΔΕ και της διοίκησης του ΔΕΔΔΗΕ, προκειμένου να εξεταστεί το ζήτημα της λειτουργίας της ειδικής πλατφόρμας όπου θα καταγράφεται το πότε και πόσα χρήματα εισπράττουν οι πάροχοι ενέργειας από τους καταναλωτές για ανταποδοτικά τέλη, προκειμένου αυτά να αποδίδονται έγκαιρα στους δήμους.
- Να εξεταστεί το ζήτημα της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης της δημιουργίας των απαραίτητων υποδομών για τη λειτουργία των ενεργειακών κοινοτήτων με προτεραιοποίηση σε Δήμους και ΔΕΥΑ όχι μόνον όσον αφορά τη διάθεση των πόρων, αλλά και της παραχώρησης από τον ΔΕΔΔΗΕ του απαραίτητου ηλεκτρικού χώρου.
Άρθρο της Φανής Σοβιτσλή για το makthes.