“Κάθε Δήμος πρέπει να διαθέτει το δικό του Επιχειρησιακό Σχέδιο σύμφωνα με τις δικές του ιδιαιτερότητες και να μην καλύπτεται από ένα ενιαίο μοντέλο που ουσιαστικά τον αφήνει έκθετο” τόνισε στην ομιλία του ο καθηγητής κ. Λέκκας που έχει αναλάβει και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών στη Αττική σε επιστημονικό επίπεδο.
Ο κ. Λεκκας έκανε την εισήγηση για το σχεδιασμό Πολιτικής Προστασίας στην εκδήλωση που διοργάνωσαν ο Δήμος Ραφήνας και η ΚΕΔΕ.
Τόνισε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει έντονη ανησυχία από την εκθετική αύξηση από καταστροφές και κρίσεις.
Εκθετική αύξηση και επιταχυνόμενες ανάλογα είναι και οι επιπτώσεις που βασικά μας ενδιαφέρουν.
Πάνω από 1.000 γεγονότα είχαν πάνω από 100 νεκρούς το καθένα σε παγκόσμιο επίπεδο φέτος.
Τα καταστροφικά φαινόμενα που μας αφορούν σε Ελλάδα και Αττική είναι οι σεισμοί, οι πυρκαγιές, τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα και τα τεχνολογικά ατυχήματα όπως η περσινή ρύπανση του Σαρρωνικού.
Ο κ. Λέκκας επιχείρησε στην ομιλία του να θέσει όπως είπε τις βάσεις του Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας σε Εθνικό, Περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Βασική αρχή είναι ότι ο κίνδυνος είναι ένα φυσικό φαινόμενο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε και ότι πάντα υπήρχαν καταστροφικά φαινόμενα
Οι Κίνδυνοι δεν μπορούν να τροποποιηθούν. Αυτό που μπορούμε να μεταβάλουμε είναι η τρωτότητα των συστημάτων, των υποδομών, της υγείας, της ψυχολογίας και των κοινωνικών δομών. Εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να μειώσουμε την τρωτότητα που δυστυχώς στις μέρες μας δεν μειώνεται, παρά το γεγονός ότι έχουμε αύξηση της επιστημονικής γνώσης και των τεχνικών μέσων. Το γινόμενο των κινδύνων και της τρωτότητας δημιουργεί τις επιπτώσεις που είναι ανάλογες με την τρωτότητα.
Ο κ.Λέκκας επεσήμανε ότι η Διαχείριση των κινδύνων πρέπει να γίνεται σε 3 στάδια.
1) Πρόληψη ετοιμότητα κατά το προ-καταστροφικό στάδιο.
2) Απόκριση και επέμβαση στο συνκαταστροφικό στάδιο.
3) Αποκατάσταση στο μετακαταστροφικό στάδιο.
Ο κ. Λέκκας τόνισα ότι τα στάδια αυτά δεν είναι ισομερή.
Δίνουμε βάση είπε στην διαχείριση της έκτακτης ανάγκης, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Η πρόληψη πρέπει να έχει το 70% της προσπαθείας μας και δεν υπάρχει ούτε σαν λέξη στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο
Μετά είναι η αποκατάσταση. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα της αποκατάστασης, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις σε κάθε επίπεδο.
Τρία είναι σύμφωνα με τον κ. Λέκκα και τα επίπεδα διαχείρισης του κινδύνου. Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό.
Στο πρώτο στάδιο το προκαταστροφικό τόνισε ο κ Καθηγητής περιλαμβάνεται και η εκτίμηση και οι ανάγκες των κινδύνων. Να ξέρουμε από τι κινδυνεύουμε και την χωρική διάταξη του κινδύνου.
Στο πλημμυρικό επίπεδο είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο και έχουμε χαρτογραφήσει την Αττική όμως στην Δυτική Αττική ο κίνδυνος μεταβάλλεται με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και χρειάζονται συνεχείς επικαιροποιήσεις.
Στην πυρκαγιά δεν υπάρχουν πουθενά διαχειριστικά σχέδια σημείωσε ο κ. Λέκκας.
Στο σεισμό που είναι και το κορυφαίο φαινόμενο αιφνιδιασμού, μετά το 1999 έχουμε κάνει πολλά βήματα και έχουμε καταγράψει την φύση των εδαφών με πλήρη χαρτογράφηση ενώ διαθέτουμε έναν από τους καλύτερους κτηριοδομικούς κανονισμούς στον κόσμο.
Ο κ. Λέκκας σημείωσε ότι ανάλογα με την μορφολογία του εδάφους, οι κανονισμοί διαφοροποιούνται στο θέμα του σεισμού
Κυρίαρχη είναι η σύνταξη Επιχειρησιακών Σχεδίων
Όχι για όλη την επικράτεια ούτε για όλη την Περιφέρεια αλλά για κάθε δήμο ξεχωριστά που πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τοπικές συνθήκες.
Ένα επιχειρησιακό σχέδιο ενός δήμου δεν κάνει για τον άλλο δήμο, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Λέκκας.
Ομως τα Ε.Σ. των δήμων θα πρέπει να κουμπώνουν σε ένα ενιαίο της Περιφέρειας.
Τα Ε.Σ. με βάση τα οποία αναπτύσσεται η ετοιμότητα πρέπει να γίνουν αμέσως. Μέσα σ΄αυτά οι χώροι καταφυγής και αυτοί που θα απαιτηθούν
Το σημαντικότερο είναι οι δράσεις εκπαίδευσης.
Έχουμε τα εργαλεία εκπαίδευσης και με καινοτόμες διαδικασίες
Ο κ. Λέκκας στάθηκε και στο θέμα της έγκαιρης προειδοποίησης. Δεν γίνεται αυτόματα είπε και θέλει πολλές δοκιμές και μπορεί να προσφέρει πολλά.
Αν δεν είναι καλά δομημένο και καλά προετοιμασμένο μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό.
Ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι από έναν λάθος συναγερμό σκοτώθηκαν 160 άτομα στο Μεξικό.
Δεν είναι πανάκια το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης είπε, θέλει πολύ δουλειά και πριν και κατά τη διάρκεια και μετά την καταστροφή.
Το Συνκαταστροφικό στάδιο είναι κρίσιμο τόνισε ο κ. Λέκκας αλλά χωρίς την διαδικασία της πρόληψης δεν φτάνουμε ποτέ εκεί. Πρέπει να συγκεντρωθούν οι πληροφορίες μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Πρέπει να δούμε τα δεδομένα και να διυλίσουμε την πληροφόρηση τις ώρες εκείνες. Πρέπει να γίνει ορθή συνεκτίμηση διαδικασιών και πληροφοριών για να δώσουμε συναγερμό και κινητοποίηση. Πρέπει να έχουμε εικόνα του τι έγινε και εκεί έχουμε έλλειμμα είπε ο κ. Λέκκας.
Ένα πολύ σημαντικό σημείο είναι η μέριμνα για την εξέλιξη του φαινομένου και ποιος θα εκτιμήσει την εξέλιξη του φαινομένου.
Για το Μετακαταστροφικό επίπεδο ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι πρέπει να γίνει γρήγορα και να υπάρξει υποστήριξη σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα από δήμους και περιφέρειας. Επανέλαβε ότι όσο περισσότερο διαρκέσει το επίπεδο αυτό, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις.
Σημαντικό στοιχείο είναι ο σχεδιασμός της περιοχής. Ανέφερε παραδείγματα πόλεων που ανασχεδιάστηκαν με όρους περισσότερης ασφάλειας και πρότεινε την παρέμβαση με ένταξη ανανεωμένων κανονισμών.
Ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε και στην πολυλοκότητα των κινδύνων που πολλές φορές συνδέονται μεταξύ προκαλώντας ο ένας τον άλλον καθώς και στην κλιματική κρίση που αποτελεί όπως είπε ένα αυτοτροδοδοτούμενο σύστημα όπου το ένα σύστημα ενισχύει ένα άλλο.
Σημαντικό επίσης είναι να προβλέψουμε ακραίες καταστροφές πολλαπλών κινδύνων. Στην Κίνα είχαμε φαινόμενο με πέντε κινδύνους ταυτόχρονα και λασποβροχή..
Θα πρέπει δηλαδή να γίνει ένας σύνθετος σχεδιασμός για πολλαπλά φαινόμενα και για την εμφάνιση νέων μορφών κινδύνων
Υπάρχουν τεράστιες επιπτώσεις από τις κλιματικές καταστροφές και την σύμπλεξη με τις τεχνολογικές καταστροφές με άμεση σχέση των καταστροφών και της κρίσης
Ο κ. Λέκκας πρότεινε μια Εθνική αρχή πολιτικής προστασίας για την χάραξη της στρατηγικής με μια Εθνική επιστημονική επιτροπή με την συμμετοχή όλων των επιστημόνων από όλα τα κέντρα
Στην συνέχεια εξειδίκευσε στις Περιφερειακές επιστημονικές επιτροπές που να εστιάζουν σε θέματα περιφέρειας και σε ένα ενιαίο ολιστικό μοντέλο διαχείρισης καταστροφών, όπου θα υπάρχει σαφής διάκριση των ρόλων μεταξύ των φορέων.
Και στο τέλος της ομιλίας του ο κ. Λέκκας επανήλθε στο θέμα της πρόληψης καθώς όπως είπε όταν ξοδεύουμε ένα ευρώ από την πρόληψη γλιτώνουμε 7 ευρώ από την καταστροφή.
Και κατέληξε με την ανάγκη συγκρότησης συντονιστικού κέντρο και την με την ενσωμάτωση των εθελοντών μέσα στο σύστημα.