Στις 15 Ιουνίου του 1821 έγινε η μάχη στα στενά της Ρεντίνας. Με την ευκαιρία αυτής της ιστορικής στιγμής συναντήσαμε τον Πρόεδρο του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Βόλβης κ. Πασσιά Δημήτριο και του θέσαμε μερικές ερωτήσεις. Οι ερωτήσεις είχαν σκοπό στο να γίνει γνωστό το ιστορικό γεγονός αλλά και να πληροφορηθούμε για τυχόν ενέργειες ή εκδηλώσεις από την μεριά του Δήμου Βόλβης, με την ευκαιρία του επετειακού εορτασμού «200 Χρόνια ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ»
VolviPress : Κύριε Πρόεδρε, πληροφορηθήκαμε ότι φέτος ο Δήμος Βόλβης θα πραγματοποιήσει εκδήλωση μνήμης για την μάχη της Ρεντίνας. Γιατί φέτος αποφασίσατε να εορτασθεί;
Στα πλαίσια του επετειακού εορτασμού «200 Χρόνια ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ» ήταν μία ευκαιρία για τον Δήμο βόλβης να εορτάσει και να αναδείξει για πρώτη φορά την Μάχη της Ρεντίνας.
Ο Δήμαρχος Βόλβης κ. Διαμαντής Λιάμας έχει μία ευαισθησία και δείχνει ένα συνεχές ενδιαφέρον σε θέματα ιστορικού και μνημειακού πλούτου του τόπου μας.
Έτσι και τώρα, με την ευκαιρία του επετειακού εορτασμού πήρε την απόφαση να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση μνήμης για την μάχη της Ρεντίνας για να αναδείξει το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η μάχη στην μετέπειτα πορεία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Περιβάλλοντος ως φορέας του Δήμου Βόλβης σε θέματα Πολιτισμού θα συνδράμει αυτή την προσπάθεια με κάθε τρόπο.
VolviPress : Ο εορτασμός θα έχει διαχρονικό χαρακτήρα;
Βεβαίως! Μετά από πρότασή μας η οποία και έγινε δεκτή. Λίγες μέρες πριν πραγματοποιηθεί ο επίσημος εορτασμός, ο Δήμαρχος θα φέρει πρόταση στο Δημοτικό συμβούλιο για ένα πανηγυρικό και ομόφωνο ψήφισμα και η οποία πρόταση θα καθορίζει να εορτάζεται η μάχη της Ρεντίνας κάθε χρόνο.
VolviPress : Η μάχη της Ρεντίνας δεν είναι γνωστή και απ΄ ό, τι γνωρίζoυμε δεν έχει διδαχθεί και στο σχολείο.
Συμφωνώ! Η μάχη της Ρεντίνας είναι ένα ιστορικό γεγονός που έχει προβληθεί ελάχιστα στην ιστορία της εθνεγερσίας του 1821. Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο και με την ευκαιρία του επετειακού εορτασμού 1821-2021, αναδεικνύουμε αυτή την σημαντική ιστορική μάχη που πολύς κόσμος την αγνοεί.
Η εκδήλωση αυτή αποτελεί μνημόσυνο για τους νεκρούς της μάχης της Ρεντίνας, της Παζαρούδας αλλά και όλων των κατοίκων της περιοχής που τα χωριά τους πυρπολήθηκαν.
VolviPress : Έγιναν κάποιες προετοιμασίες για τον εορτασμό;
Ο Δήμος Βόλβης αποφάσισε την ανέγερση μνημείου στο Ιερό Προσκύνημα Αγίας Μαρίνας Μοδίου αποδίδοντας έτσι την τιμή και τον προσήκοντα σεβασμό στους Ήρωες.
VolviPress : Η απόφαση να αναγερθεί το μνημείο στην Αγία Μαρίνα Μοδίου σημαίνει ότι εκεί έλαβε χώρα η μάχη της Ρεντίνας;
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν είναι δυνατόν να παραχωρηθεί έδαφος στρατηγικής σημασίας όπως είναι τα στενά της Ρεντίνας και τα οποία αποτελούν πέρασμα από την Ανατολική Μακεδονία στην Κεντρική.
Οι Ιστορικοί όπως O Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο Σπυρίδων Τρικούπης δεν προσδιορίζουν το ακριβές σημείο της μάχης των στενών της Ρεντίνας. Ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος στο έργο του «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ» γράφει το στρατιωτικό σώμα των Ελλήνων κατέλαβε θέσεις στο βάθος του στρυμωνικού κόλπου.
Ως γνωστόν τα στενά της Ρεντίνας εκτείνονται από τον οικισμό Ρεντίνας μέχρι και την διασταύρωση του Σταυρού έχουν μήκος περίπου 4 – 4,5 χλμ και ένα χιλιόμετρο από την διασταύρωση μέχρι τις ακτές του Στυμωνικού κόλπου. Παρατηρώντας προσεκτικά την μορφολογία του εδάφους διαπιστώνουμε ότι στο ύψος που βρίσκεται το βυζαντινό κάστρο είναι το στενότερο σημείο και υπάρχουν εκατέρωθεν του ποταμού Ρήχιου υψώματα τα οποία διαθέτουν καλό πεδίο παρατήρησης και βολής.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι το στράτευμα του Μπαιράμ Πασά έφθανε τις 30.000 μεταξύ αυτών και 5.000 ιππείς, ενώ του Εμμανουήλ Παππά περίπου 2000 (μοναχοί, μαδεμοχωρίτες και ντόπιοι) δεν θα ευνοούσε μία μάχη πίσω και μακριά από τα στενά. Τονίζω ότι αυτή είναι μία εκτίμηση.
Το μνημείο επομένως τοποθετήθηκε στο χώρο του Ιερού Προσκυνημάτος Αγίας Μαρίνας Μοδίου για να μας θυμίζει την μάχη της Ρεντίνας και να πραγματοποιείτε η δοξολογία -επιμνημόσυνη δέηση και η απόδοση τιμών.
VolviPress : Θα μπορούσατε να μας δώσετε λίγα στοιχεία για την μάχη της Ρεντίνας;
Η Μακεδονία υπήρξε από τις πρώτες υπόδουλες περιοχές που επαναστάτησαν το 1821.
Έτσι, έχουμε τις επαναστάσεις στην Χαλκιδική, στην Νάουσα, στον Όλυμπο, στην Δυτική Μακεδονία.
Βλέπουμε λοιπόν ότι σ΄αυτές τις περιοχές να πρωτοστατούν έμποροι, πρόκριτοι, άνθρωποι δηλαδή με μεγάλη οικονομική επιφάνεια και επιρροή στη τοπική κοινωνία, όπως ο Εμμανουήλ Παππάς, ο Τάσσος Καρατάσος, ο Ζαφειράκης, Κασομούλης και πολλοί άλλοι.
Την Επανάσταση στη Χαλκιδική βοήθησε και το γεγονός ότι πολλοί απο την περιοχή της Χαλκιδικής είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, ακόμη και μοναχοί. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ήταν περισσότερο προετοιμασμένοι τουλάχιστον ηθικά και ιδεολογικά.
Ηγετική μορφή στην Επανάσταση της Χαλκιδικής ήταν ο μεγαλέμπορος Εμμανουήλ Παππάς από την Δοβίστα Σερρών ο οποίος ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης όρισε τον Εμμανουήλ Παππά Αρχηγό της Επανάστασης των Μακεδονικών Δυνάμεων του 1821 οπότε ο Εμμανουήλ φεύγει από την Κωνσταντινούπολη και έρχεται στην Χαλκιδική για να προετοιμάσει την Επανάσταση. Εκεί έκανε μυστικές συναντήσεις μέσα και έξω από το Άγιο Όρος.
Ο Γιουσούφ Πασάς, στρατιωτικός Διοικητής της Θεσσαλονίκης πληροφορήθηκε γι΄αυτές τις κινήσεις και θορυβήθηκε. Έστειλε λοιπόν στρατό έξω από το Άγιο Όρος, στην Ιερισσό για να τις εξαλείψει, δεν έμεινε όμως μόνο σ΄αυτό, ταυτόχρονα προέβει και σε τρομοκρατικές ενέργειες, διώξεις και δολοφονίες στον χριστιανικό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης για να τον αποθαρρύνει και να μην ακολουθήσει την επαναστατική οδό.
VolviPress : Πως θα χαρακτηρίζατε τον Γιουσούφ Πασά;
Ο Σπυρίδων Τρικούπης στο έργο του «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» χαρακτηρίζει τον Γιουσούφ Πασά άνθρωπο «σκληρό και αιμοβόρο». Επίσης, ο Ιων. Βασδραβέλης γράφει «θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε με ανθρωπόμορφο θηρίο». Χαρακτηριστικα αναφέρει «αφού κατέπνιξεν κάθε απόπειραν εξεγέρσεως στη Θεσσαλονίκη, εξεστράτευσε δια της κοιλάδος του Λαγκαδά κατά της Βορείου Χαλκιδικής, για να τιμωρήσει τους επαναστάτες. Αφιχθείς εις την κωμόπολιν Παζαρούδαν, συνέλαβε και έπνιξε εις την παρακείμενην λίμνην Βόλβην (Μπεσίκια όπως λέγονταν τότε) τους περισσοτέρους κατοίκους της…»
Οι Τούρκοι προέβησαν σε εκφοβιστικές ενέργειες και δολοφονίες και στο Πολύγυρο. Η αποκορύφωση ήταν όταν συνέλαβαν τον προεστό Κύρκο Παπαγεωργάκη και τον δολοφόνησαν. Αυτό ήταν και το έναυσμα της εξέγερσης. Τότε, στις 16 Μαίου 1821 ο Πολύγυρος εξεργέθηκε! Οι κάτοικοι πήραν τα όπλα και σκότωσαν τον Τούρκο επικεφαλή και την φρουρά του.
VolviPress : Η εξέγερση του Πολύγυρου αιφνιδίασε την Οθωμανική Αυτοκρατορία;
Η εξέγερση του Πολύγυρου στις 16 Μαΐου του 1821 αιφνιδίασε την Οθωμανική Αυτοκρατορία μα περισσότερο αιφνιδίασε η επίσημη κήρυξη της επανάστασης στη Μακεδονία. Στο Άγιο Όρος σε θρησκευτική τελετή κηρύχθηκε επίσημα η επανάσταση στην Μακεδονία και ορίστηκε αρχηγός ο Εμμανουήλ Παπάς. Βλέπουμε λοιπόν σ΄ αυτό το ξεσηκωμό ότι πρωτοστάτησε το Άγιο Όρος που αποτελούσε τον πνευματικό φάρο του υπόδουλου Ελληνισμού. Οι Αγιορείτες με τα κηρύγματά τους κρατούσαν ψηλά το φρόνημα των χριστιανών. Ο Εμμανουήλ Παπάς χώρισε το στράτευμά του το οποίο αποτελούνταν από 4000 περίπου μαχητές σε 2 στρατιωτικά σώματα. Στο ένα Σώμα έθεσε επικεφαλή το Καπετάν Στάμο Χάψα και με πολεμιστές απ΄ όλη την περιοχή της Χαλκιδικής. Στο άλλο Σώμα τέθηκε ο ίδιος επικεφαλής, είχε περίπου 1000 μοναχούς από το Άγιο Όρος και μαδεμοχωρίτες. Η δημιουργία των δύο αυτών στρατιωτικών σωμάτων είχε ως σκοπό, το μεν πρώτο να κινηθεί προς την Θεσσαλονίκη για να αντιμετωπίσει το στρατό που έστελνε ο Γιουσούφ Πασάς για να καταπνίξει την επανάσταση. Το δε δεύτερο, όπου ήταν επικεφαλής ο ίδιος ο Εμμανουήλ Παππάς να αντιμετωπισει το τούρκικο ασκέρι του Μπαιράμ Πασά που ερχόνταν από Καβάλα για να ενισχύσει την Θεσσαλονίκη , διότι ο Γιουσούφ Πασάς ζήτησε ενισχύσεις από τον Σουλτάνο.
Ο Εμμανουήλ Παπάς αφού νίκησε τους Τούρκους στην Ιερισσό, στην συνέχεια κατέλαβε στρατηγικά σημεία στα στενά της Ρεντίνας και τη Παζαρούδα με σκοπό να εμποδίσει το στράτευμα του Μπαιράμ Πασά που έρχονταν απο Καβαλα για να ενισχύσει τον Γιουσούφ Πασά . Στις 15 Ιουνίου του 1821 έγινε η μάχη στα στενά της Ρεντίνας αλλά η σύρραξη δεν κράτησε πολύ διότι ο Οθωμανικός στρατός ήταν πολυαριθμότερος και καλύτερα οπλισμένος. Κτύπησε το σώμα του Εμμανουήλ Παπά και το απώθησε, έτσι οι αγωνιστές όσοι σώθηκαν υποχώρησαν και κατέφυγαν στα ορεινά χωριά της Χαλκιδικής.
Ο Μπαιράμ Πασάς στην διάβα του πυρπολούσε τα χωριά της περιοχής, λεηλατούσε και κατέσφαζε τους κατοίκους.Ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Κωνστάντιος που συμμετείχε στη μάχη της Ρεντίνας τραυματίστηκε βαριά μεταφέρθηκε στο Άγιο Όρος όπου μετά από λίγους μήνες άφησε την τελευταία του πνοή. Στη μάχη της Ρεντίνας, στα Μακεδονικά Τέμπη, στις νέες Θερμοπύλες, οι αγωνιστές πολέμησαν με άφθαστο ηρωισμό και αυτοθυσία, η μάχη όμως ήταν άνιση απέναντι σε έναν πολυαριθμότερο εχθρό του Μπαιράμ Πασά και έτσι ηττήθηκαν. Αυτός όμως, ο ηρωικός αγώνας της ανεξαρτησίας, δεν πήγε χαμένος εξελίχθηκε μέγας και σωτήριος. Οι επαναστάτες επί έξι περίπου μήνες απασχόλησαν μεγάλο αριθμό οθωμανικών δυνάμεων στη Χαλκιδική και σ΄ άλλα μέτωπα στη Μακεδονία, όπως στον Όλυμπο και αργότερα στη Νάουσα.
VolviPress : Η επανάσταση της Μακεδονίας του 1821 που ξεκίνησε από την Χαλκιδική που συμπεριλαμβάνει και την μάχη της Ρεντίνας, ήταν πολύ σημαντική γιατί ενέπνευσε και ξεσήκωσε και άλλες περιοχές της Μακεδονίας;
Σωστά! Έτσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Η επανάσταση της Χαλκιδικής ενέπνευσε ολόκληρες γενιές Μακεδόνων στους μετέπειτα αγώνες για ελευθερία.
Θέλω επίσης να προσθέσω ότι, μετά την εξέγερση του Πολυγύρου 16 Μαίου 1821, υπήρξαν και άλλες επαναστάσεις όπως η Μακεδονική επανάσταση του 1854 στη Δυτική Μακεδονία και στη Χαλκιδική όπου πρωτοστάτησε ο Τσάμης Καρατάσος, πρώην υπασπιστής του βασιλιά Όθωνα. Αργότερα, η Επανάσταση των Μακεδόνων το 1878 που είχε ως σκοπό την κατάργηση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου με την εξέγερση του Ολύμπου, η οποία ξεκίνησε στο Λιτόχωρο το 1878 με επικεφαλής τον Κοσμά Δουμπιώτη.
Δυστυχώς! η Μακεδονία αξιώθηκε να ελευθερωθεί το 1912.
VolviPress : Ευχαριστούμε……….
Εγώ θέλω να ευχαριστήσω την VolviPress για αυτή την συνέντευξη, γιατί δίνεται η δυνατότητα να πληροφορηθεί ο κόσμος για την σημαντική μάχη της Ρεντίνας. Ταυτόχρονα συμβάλλεται στην ανάδειξη αυτού του σημαντικού ιστορικού γεγονότος της περιοχή μας.