Άρειος Πάγος: Νόμιμη η διαβίβαση προσωπικών δεδομένων πελάτη σε εισπρακτική εταιρεία με βάση ενημέρωση περί κατηγορίας αποδεκτών
Σημαντική απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για την ενημέρωση των δανειοληπτών
Δημοσιεύθηκε η απόφαση 3/2020 της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για το ζήτημα της νομιμότητας της ενημέρωσης (κατά το άρθρο 11 του Ν. 2472/1997) των οφειλετών για τη διάθεση των δεδομένων του από τις τράπεζες στις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών.
Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου κλήθηκε να κρίνει εάν η τράπεζα, ως υπεύθυνη επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο μιας σύμβασης, οφείλει να ενημερώνει ειδικώς τον οφειλέτη για τη διάθεση των δεδομένων του στην εκάστοτε συγκεκριμένη εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, ή αρκεί το γεγονός ότι η τράπεζα κατά τον χρόνο της συλλογής των δεδομένων, με βάση όρους που υπήρχαν στη σχετική σύμβαση, είχε ενημερώσει τον οφειλέτη ότι τα προσωπικά του δεδομένα, θα αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας από την ίδια (Τράπεζα) ή και από εκείνους που εκτελούν την επεξεργασία κατ’ εντολή και για λογαριασμό της, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι εταιρίες εισπράξεως απαιτήσεων.
Η υπόθεση τέθηκε αρχικά ενώπιον του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, έπειτα από αίτηση αναίρεσης κατά απόφασης, με την οποία κρίθηκε ότι η ενημέρωση εκ μέρους της τράπεζας δεν ήταν νόμιμη, συνεπώς θα έπρεπε να καταβληθεί αποζημίωση 5.869,40 ευρώ στον οφειλέτη.
Η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια με απόφαση του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, στην οποία είχε οριακά επικρατήσει (ψήφοι 3-2) η άποψη ότι ο οφειλέτης έπρεπε να ενημερωθεί για τη συγκεκριμένη ανάθεση έργου που συνεπάγεται μετάδοση δεδομένων του από την Τράπεζα σε εταιρείας είσπραξης απαιτήσεων.
Η Ολομέλεια ωστόσο έκρινε κατά πλειοψηφία (και ισχυρή μειοψηφία 10 μελών της) ότι η αναφορά περί διαβίβασης δεδομένων σε “Εταιρείες Είσπραξης Απαιτήσεων” στη σύμβαση που είχε υπογράψει ο δανειολήπτης το 2004 πληροί την υποχρέωση ενημέρωσης του υποκειμένου, σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Απόσπασμα της απόφασηςΚατά τη γνώμη που επικράτησε στο Δικαστήριο, η ενημέρωση του υποκειμένου προσωπικών δεδομένων στην κρινόμενη υπόθεση αναιρεσίβλητου, από την υπεύθυνη επεξεργασίας των δεδομένων, αναιρεσείουσα, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη σχετική αναγραφή στο έντυπο της αίτησης χορήγησης του δανείου, ότι αποδέκτες των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του αναιρεσίβλητου δανειολήπτη, τα οποία αφορούν την είσπραξη των απαιτήσεων της αναιρεσείουσας Τράπεζας, σε περίπτωση μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται με τη σύμβαση δανείου, είναι, εκτός των άλλων, και οι εταιρείες είσπραξης απαιτήσεων, πληροί την απαιτούμενη, κατά τα γενόμενα δεκτά, ενημέρωση του υποκειμένου των δεδομένων για τους αποδέκτες των προσωπικών του δεδομένων που συνελέγησαν κατά τη χορήγηση της πίστωσης και συνεπώς η ενέργεια αυτή της αναιρεσείουσας δεν συνιστούσε παραβίαση των ρυθμίσεων του άρθρου 11 παρ. 1 περ. γ’ ν. 2472/1997.
Τούτο διότι, η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία “EUROBANK REMEDIAL SERVICES”, στην οποία διαβιβάστηκαν τα δεδομένα, ως εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, υπάγεται στην ευρύτερη κατηγορία αποδεκτών “εταιρίες είσπραξης απαιτήσεων” λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν ότι εταιρείες με τέτοιο αντικείμενο δραστηριοτήτος θεσπίσθηκαν το πρώτον με το ν. 3578/2009, δηλαδή πολύ μετά την κατάρτιση της συμβάσεως δανείου μεταξύ των διαδίκων, αφετέρου δε το γεγονός ότι σαφώς, η δραστηριότητα της ως άνω εταιρείας αποτελεί μέρος της δραστηριότητας των “εταιρειών είσπραξης απαιτήσεων”, οι οποίες, πέραν του σκοπού της ενημέρωσης των οφειλετών για το χρέος, είχαν σκοπό και την είσπραξη των απαιτήσεων.
Επομένως, το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, που δίκασε κατ’ έφεση και έκρινε ότι η αναιρεσείουσα Τράπεζα, όφειλε, εκτός από την πραγματοποιηθείσα κατά τη συλλογή των προσωπικών δεδομένων του αναιρεσίβλητου, να προβεί σε ενημέρωση αυτού για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων, κατά το χρόνο διαβίβασης αυτών στην ως άνω εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, καταλήγοντας με το πόρισμά της ότι συνεπεία της παράλειψης αυτής της ενημέρωσης, παραβιάστηκαν οι διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 1 περ. γ’ του Ν. 2472/1997, η οποία (παραβίαση) και εν συνεχεία χρήση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αυτού, προκάλεσε σ’ αυτόν ηθική βλάβη και θεμελίωσε την αξίωσή του για καταβολή χρηματικής ικανοποίησης, παραβίασε την ως άνω ουσιαστικού δικαίου διάταξη, την οποία εσφαλμένα εφάρμοσε, με εσφαλμένη υπαγωγή των ανελέγκτως γενόμενων δεκτών πραγματικών περιστατικών στον εφαρμοσθέντα ως άνω κανόνα ουσιαστικού δικαίου.
Επομένως, ο παραπεμφθείς στην Τακτική Ολομέλεια πρώτος λόγος της αίτησης αναίρεσης είναι βάσιμος.Κατά τη γνώμη, όμως, δέκα μελών αυτού, και ειδικότερα της Αντιπροέδρου Αλτάνας Κοκκοβού και Αγγελικής Τζαβάρα, Θωμά Γκατζογιάννη, Μιλτιάδη Χατζηγεωργίου, Γρηγορίου Κουτσοκώστα, Πηνελόπης Παρτσαλίδου Κομνηνού, Στυλιανού Δαρέλλη, Πελαγίας Ακάσογλου, Ελισάβετ Τσιρακίδου και Νικολάου Βεργιτσάκη, Αρεοπαγιτών, η γενόμενη, ως άνω, κατά τη συλλογή των προσωπικών δεδομένων, με την αίτηση δανειοδότησης, ενημέρωση του αναιρεσίβλητου, υποκειμένου των δεδομένων, δεν πληροί την εκ του άρθρου 11 του Ν. 2472/1997 υποχρέωση ενημέρωσης από την αναιρεσείουσα, υπεύθυνη επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, του αναιρεσίβλητου, υποκειμένου αυτών των δεδομένων, για τους αποδέκτες των δεδομένων του, καθόσον η αναιρεσείουσα ήταν υποχρεωμένη να ενημερώσει τον αναιρεσίβλητο ειδικά για την εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών στην οποία θα διαβιβάζονταν τα προσωπικά του δεδομένα, δηλαδή για τη διαβίβασή τους στην εταιρεία “EUROBANK REMEDIAL SERVICES”, η οποία και θα τον καλούσε προς ενημέρωση και διευθέτηση της οφειλής του.
Υπό τα πραγματικά περιστατικά που ανελέγκτως το δικαστήριο της ουσίας δέχθηκε αποδειχθέντα, δεν υπήρξε ενημέρωση του αναιρεσίβλητου για την εταιρεία αυτή ως αποδέκτη των προσωπικών του δεδομένων.
Με την αίτηση που συμπλήρωσε και υπέγραψε ο αναιρεσίβλητος κατά την κατάρτιση της σύμβασης δανείου, η αναιρεσείουσα φέρεται να τον ενημερώνει για τις κατηγορίες αποδεκτών των δεδομένων του, ήτοι “εταιρίες είσπραξης απαιτήσεων, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και δικαστικοί επιμελητές στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους”.
Όμως, η ανώνυμη εταιρεία “EUROBANK REMEDIAL SERVICES”, δεν υπάγεται σε κάποια από τις κατηγορίες αυτές και ειδικότερα στην κατηγορία των “εταιριών είσπραξης απαιτήσεων”, αλλά, κατά τις παραδοχές της απόφασης, αποτελεί εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών. Από τη μορφή της εταιρείας αυτής, προκύπτει ότι συστάθηκε και λειτουργεί με βάση τις ρυθμίσεις του Ν. 3758/2009, καθώς και ότι δεν μπορεί να έχει ως σκοπό την είσπραξη απαιτήσεων, αφού αυτή απαγορεύεται ρητά από το άρθρο 4 παρ. 3 του άνω νόμου.
Έτσι, δεν υπάγεται στην κατηγορία αποδεκτών στους οποίους αναφέρεται η επικαλούμενη από την αναιρεσείουσα ενημέρωση.
Άλλωστε, κατά τον επικαλούμενο χρόνο πραγματοποίησης της ενημέρωσης του αναιρεσίβλητου για τους αποδέκτες των προσωπικών του δεδομένων, δεν ίσχυε ο Ν. 3758/2009, με τον οποίο προβλέφθηκε και ρυθμίστηκε η λειτουργία των εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών, και συνεπώς, δεν υπήρχε αυτή η κατηγορία αποδεκτών, στην οποία εντάσσεται η ως άνω εταιρεία και στην οποία η αναιρεσείουσα κοινοποίησε τα προσωπικά δεδομένα του αναιρεσίβλητου, ώστε να μπορεί να γίνει δεκτό ότι υπήρξε η απαιτούμενη ενημέρωση.
Δείτε αναλυτικά την απόφαση 3/2020 στο areiospagos.gr – https://www.lawspot.gr