«Ορκίζομαι να είμαι πιστός στην πατρίδα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω τίμια και ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου». Αυτόν τον όρκο επανέλαβαν χιλιάδες δημοτικοί σύμβουλοι ανά την Ελλάδα το Σάββατο που μας πέρασε. Η δουλειά τους, μαζί με αυτή των δημάρχων, είναι εξαιρετικά δύσκολη καθώς από τη μία πλευρά καλούνται να εφαρμόσουν τα προγράμματά τους σε ένα δημοτικό συμβούλιο που προέκυψε από απλή αναλογική ενώ από την άλλη θα λειτουργήσουν σε ένα υδροκέφαλο και συγκεντρωτικό περιβάλλον που στον πυρήνα του έχει την κεντρική κυβέρνηση. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ιδιαίτερα σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία μιας χώρας. Από όλες τις βαθμίδες διακυβέρνησης, οι δημοτικές αρχές είναι πιο κοντά στον πολίτη και τα προβλήματά του. Επιπλέον, αποτελούν και τα πειραματικά εργαστήρια της δημοκρατίας μας, τόσο σε επίπεδο στελεχών όσο και σε επίπεδο πολιτικών.
Έχοντας αυτά στο μυαλό μας, αξίζει να αναλογιστούμε ποια είναι η σημερινή εικόνα των δήμων μας. Σύμφωνα με τον πιλοτικό δείκτη αποτελεσματικότητας δήμων του ΚΕΦίΜ που αφορά τη χρήση του 2017, οι δήμοι μας είναι αρκετά προβληματικοί στην οικονομική διαχείριση. Αν δούμε για παράδειγμα την εγκυρότητα των προϋπολογισμών, θα διαπιστώσουμε ότι ο καλύτερος Δήμος της χώρας, ο Δήμος Κιλελέρ, απέκλινε από τα πραγματικά του έξοδα κατά 14%. Μπορεί το ποσοστό αυτό είναι αρκετά μεγάλο αλλά διαχειρίσιμο, όμως είναι τρομακτικό το ότι αφορά την καλύτερη επίδοση στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, οι μεγαλύτερες αποκλίσεις ανάμεσα στον προϋπολογισμό και τον απολογισμό φαίνεται ότι προήλθαν από τις δημοτικές επενδύσεις, με τις αποκλίσεις των 10 πιο εύστοχων δήμων να κυμαίνονται από 29% έως και 51%.
Ένα δεύτερο σημαντικό θέμα αφορά και μία από τις κύριες λειτουργίες των δήμων, την αποκομιδή σκουπιδιών. Εδώ πλέον έχουμε αρκετά παραδείγματα για πως πρέπει να κινηθούν οι δήμοι ώστε η χώρα μας να τηρεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο και ταυτόχρονα να εξοικονομούνται χρήματα των φορολογουμένων και ο δρόμος δεν είναι άλλος από τις συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, τα λεγόμενα ΣΔΙΤ. Ο ιδιωτικός τομέας είναι αποδεδειγμένα πιο ικανός από το δημόσιο στο να πετυχαίνει τα ίδια αποτελέσματα με αρκετά μικρότερο κόστος, με την περίπτωση των σκουπιδιών να μην αποτελεί εξαίρεση. Από την άλλη, το κράτος μας είναι υπόλογο στην περίπτωση που δεν τηρούνται οι ευρωπαϊκές συμβάσεις αλλά και για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων. Επομένως, τα νέα δημοτικά συμβούλια καλά θα κάνουν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που τους δίνονται και να αναθέσουν την αποκομιδή και τη διαχείριση των απορριμμάτων σε εταιρίες που αποδεδειγμένα, πλέον, μπορούν να εκτελέσουν αυτό το πολύ βασικό έργο.
Τέλος, οι νέοι δήμοι θα πρέπει να ενισχύσουν σημαντικά τη διαφάνεια προς τους πολίτες. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν δήμοι που δεν διαθέτουν ιστοσελίδες, συμπαραστάτη του δημότη, και δεν διαθέτουν δημόσια κρίσιμες πληροφορίες για τη λειτουργία τους. Μετά από μία χρεοκοπία και τη δεκαετή κρίση που ακολούθησε, οι Έλληνες πολίτες έχουν πλέον την απαίτηση να γνωρίζουν που ξοδεύονται τα χρήματά τους και τι ακριβώς πληρώνουν τόσο ακριβά στο κράτος. Οι δήμοι στον τομέα αυτό μπορούν να προκαλέσουν μία πανελλαδική επανάσταση την οποία οι πολίτες θα ανταμείψουν και η κυβέρνηση, ενδεχομένως, θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί προκειμένου να βελτιώσει το θεσμικό πλαίσιο.
Καλή θητεία λοιπόν σε όλες και όλους τους δημάρχους και τους δημοτικούς συμβούλους της Ελλάδας, με καλύτερη διαχείριση των οικονομικών, των σκουπιδιών και των θεμάτων διαφάνειας.
Του Αλέξανδρου Σκούρα