Την αδιαπραγμάτευτη και πάγια θέση τους πως η διαχείριση των στερεών αστικών αποβλήτων είναι ένα ζήτημα που πρέπει να χειρίζονται αποκλειστικά οι δήμοι, χωρίς κηδεμονίες, διατυπώνουν για μία ακόμη φορά ο δήμαρχοι, βάζοντας τέλος στις αξιώσεις που εγείρουν οι περιφέρειες για συνδιαχείριση.
Οι αιρετοί εκπρόσωποι της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, παρά τις ιδιομορφίες που εμφανίζει το τοπίο στις κατά τόπους περιοχές της χώρας, πλην της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, διαμηνύουν προς πάσα κατεύθυνση ότι η διαχείριση των απορριμμάτων είναι και θα παραμείνει αρμοδιότητα των δήμων, τονίζοντας με λίγα λόγια πως «δεν χωράνε δύο αφεντικά στο θέμα των σκουπιδιών».
Ξεκαθαρίζουν παράλληλα ότι αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους δήμους και πως δεν θα επιτρέψουν να παραβιαστεί.
Για το λόγο αυτό, το δ.σ. της ΚΕΔΕ. στην τελευταία συνεδρίαση του, όπου ένα από τα βασικά θέματα ημερήσιας διάταξης ήταν «Πρόταση για σύσταση και λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ)», αποφάσισε ομόφωνα την κατάρτιση πρότασης σχεδίου νόμου, το οποίο θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα σε όλη τη χώρα.
Η πρόταση που έγινε ομόφωνα δεκτή, μετά από εισήγηση του Α’ αντιπροέδρου της ΚΕΔΕ, δημάρχου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρου Κυρίζογλου και του μέλους του δ.σ. του οργάνου, δημάρχου Αγρινίου, Γιώργου Παπαναστασίου, θα κατατεθεί στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, με τον οποίο θα γίνει συνάντηση το επόμενο διάστημα.
Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν σε κάθε περιοχή της χώρας με τη συμμετοχή αποκλειστικά σ’ αυτούς, μόνο δήμους και όχι τις περιφέρειες. Σε ό,τι αφορά το Νότιο Αιγαίο και τα Ιόνια Νησιά, θα λαμβάνονται υπόψη οι αποφάσεις των οικείων ΠΕΔ, και λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους εξαιρούνται από το σχεδιασμό.
«Ήδη από το 2012 ξεκίνησε η δημιουργία ΦΟΔΣΑ σε κάθε περιφέρεια, όπως στην Κεντρική Μακεδονία. Ως εκ τούτου δεν είμαστε διατεθειμένοι σε καμία περίπτωση να γυρίσουμε πίσω» δήλωσε στη «ΜτΚ» ο κ. Κυρίζογλου και πρόσθεσε λέγοντας ότι η κυβέρνηση, η οποία θα δεχτεί τις προτάσεις της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη κυρίως τις προτάσεις των δημάρχων. «Αν θέλουν οι περιφέρειες να αναμειχθούν στην υπόθεση της διαχείρισης των απορριμμάτων, τότε να μαζέψουν και τα σκουπίδια», σχολίασε με δηκτικό τρόπο ο Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ.
«Αδιανόητο άλλοι να τα μαζεύουν και άλλοι να τα διαχειρίζονται»
Αναφερόμενος στη θεσμική αρμοδιότητα των δήμων για τη διαχείριση των απορριμμάτων, ο κ. Κυρίζογλου σημείωσε ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα, το νόμο και την κοινή λογική, ακραία τοπική υπόθεση είναι τα απορρίμματα, το ίδιο η διοίκηση και διαχείριση τους. Αυτό συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη» επεσήμανε και πρόσθεσε πως «είναι αδιανόητο οι δήμοι να έχουν την ευθύνη για τη συλλογή των απορριμμάτων και στη διοίκηση και διαχείριση τους να εμπλέκονται οι περιφέρειες. Είναι απολύτως απαράδεκτο».
Μάλιστα εκτίμησε ότι η απόφαση των περιφερειών να πάρουν μέρος στο παιχνίδι της διαχείρισης των απορριμμάτων, οφείλεται στο γεγονός ότι σήμερα διατίθενται μεγάλα ποσά για έργα και υποδομές από την ΕΕ. «Είναι ξεκάθαρο για ποιο λόγο θέλουν να εμπλακούν. Τους δημιουργήθηκε η επιθυμία να αναμειχθούν στο ζήτημα. Τι έγινε όμως με τον Διαβαθμικό Σύνδεσμο Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής τόσα χρόνια; Λύθηκε το πρόβλημα της Αττικής και της πρωτεύουσας της χώρας. Φυσικά και όχι. Η κατάσταση είναι απαράδεκτη» δήλωσε ο δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης.
Εξάλλου, όπως είπε, με όλες τις αποφάσεις των συλλογικών οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης διαχρονικά, τη διοίκηση και διαχείριση του ζητήματος των απορριμμάτων την έχουν αποκλειστικά οι δήμοι.
Λάδι στη φωτιά από Πατούλη
Λάδι πάντως στη φωτιά είχε προλάβει να ρίξει τον περασμένο Ιούνιο, ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, ο οποίος σε συνεδρίαση της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ) ζήτησε χωρίς περιστροφές, το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων να περιέλθει στις περιφέρειες.
Στην ίδια συνεδρίαση παρέστη και ο Κωστής Χατζηδάκης, ενώπιον του οποίου η ηγεσία της ΕΝΠΕ διατύπωσε τη θέση της για το ζήτημα, ζητώντας τη δημιουργία Διαβαθμικών Συνδέσμων Διαχείρισης των απορριμμάτων σε κάθε μία περιφέρεια, δηλαδή έναν ΦΟΔΣΑ, στον οποίο πρόεδρος θα είναι ο εκάστοτε περιφερειάρχης ή ο οριζόμενος από αυτόν αντιπεριφερειάρχης. Όπως δηλαδή ισχύει στις περιφέρειες Ιονίων Νήσων και Νοτίου Αιγαίου.
Η πρόταση αυτή προκάλεσε την έντονη ενόχληση των δημάρχων, με τον Α’ αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ κ. Κυρίζογλου να απαντά στον κ. Πατούλη ότι «κατά το Σύνταγμα και την κοινή λογική, η διοίκηση και διαχείριση των απορριμμάτων είναι ακραία αυτοδιοικητική υπόθεση και αρμοδιότητα των δήμων, ως εκ τούτου το κράτος θέτει το πλαίσιο και… κάθεται στην άκρη».
Το ίδιο είπε, πρέπει να κάνουν και οι περιφέρειες, σε αυτό το θέμα. «Ναι στη συνεργασία αλλά τον πρώτο και τελευταίο λόγο για τη διαχείρισή τους μέσω των ΦΟΣΔΑ πρέπει να έχει ο πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης, δηλαδή οι δήμοι, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη», είχε δηλώσει ο κ. Κυρίζογλου.
Επίσης, τόνισε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανοίξει μία τέτοια κουβέντα σήμερα, την στιγμή που μετά από έναν πολυετή αγώνα των δήμων κατόρθωσαν να δρομολογήσουν τις διαδικασίες, να φτιάξουν δομές και να ξεκινήσουν την κατασκευή των απαραίτητων μονάδων. «Οι περιφέρειες δεν έχουν κανένα λόγο και κανέναν ρόλο στην διαχείριση των απορριμμάτων» είπε χαρακτηριστικά.
Τον πρώτο λόγο έχουν οι δήμοι
Ενοχλημένος από την πρόταση της ΕΝΠΕ είχε δηλώσει και ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο οποίος επικαλέστηκε την πάγια θέση του οργάνου. «Οι δήμοι είναι αυτοί που έχουν την ευθύνη για την αποκομιδή των απορριμμάτων, το κόστος της οποίας πληρώνουν οι δημότες και γι’ αυτό πρέπει και οι δήμοι να είναι αυτοί που θα έχουν τον πρώτο λόγο και την κύρια ευθύνη για τη διαχείρισή τους. Η θεσμική αρμοδιότητα στη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη ευθύνη της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης» είχε τονίσει.
Μάλιστα ανέφερε ότι η θέση αυτή διατυπώθηκε δημόσια και από τον Γιώργο Πατούλη τον Ιούλιο του 2016, όταν ήταν πρόεδρος της ΚΕΔΕ, όπου σωστά τότε, σύμφωνα με τον κ. Παπαστεργίου, υποστήριζε ότι δεν ήταν αποδεκτό να είναι πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης της Αττικής η τότε περιφερειάρχης Ρ. Δούρου, όταν σε όλους τους ΦΟΣΔΑ που είχαν συσταθεί στις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες, πρόεδρος ήταν ένας από τους δημάρχους της κάθε περιφέρειας.
«Στη βάση αυτή, που για την ΚΕΔΕ αποτελεί ‘κόκκινη γραμμή’, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε τόσο με το Κεντρικό Κράτος όσο και με τις Περιφέρειες, προκειμένου η χώρα μας να αποκτήσει επιτέλους ένα σύγχρονο και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα διαχείρισης των στερεών αποβλήτων της», δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.
«Είναι λάθος να τεθούν συνδιαχειρίστριες οι περιφέρειες»
Θέση για το ζήτημα είχε πάρει δημόσια και ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, (ΠΕΔΚΜ), δήμαρχος Πυλαίας – Χορτιάτη, Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων από τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλη Γραφάκο.
Είχε πει χαρακτηριστικά ότι η διαχείριση των αποβλήτων είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που πρέπει να κερδίσει η Αυτοδιοίκηση και συνολικά η πατρίδα μας, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο ότι η διαχείριση των απορριμμάτων είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης.
«Θα είναι λάθος να τεθεί συνδιαχειρίστρια η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, παρότι οι δήμοι δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν με τις περιφέρειες. Κανένας δήμος δεν θα επιτρέψει να μπει συνδιαχειριστής ή να ‘καπελωθεί’ στο ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για αρμοδιότητα αποκλειστικά του πρώτου βαθμού της αυτοδιοίκησης» υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΠΕΔΚΜ.
Παράλληλα ο κ. Καϊτεζίδης, τόνισε ότι «ως χώρα στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν θα πρέπει να είμαστε καθόλου περήφανοι, γιατί έχουμε μείνει πολύ πίσω, για δεκαετίες ολόκληρες, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Εκτός από τις ολέθριες συνέπειες που έχει για το περιβάλλον η μη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, πληρώνουμε και τεράστια πρόστιμα».
Διαχείριση των στερεών αποβλήτων -Οι θέσεις της ΚΕΔΕ
Υπενθυμίζεται ότι ήδη η ΚΕΔΕ έχει ήδη αναπτύξει τους άξονες στρατηγικής και τις βασικές θέσεις της για το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, μετά από μια πρώτη αλλά ουσιαστική διαβούλευσης με τους ΦΟΔΣΑ και τους φορείς της αυτοδιοίκησης.
Σύμφωνα με αυτούς:
* Η θεσμική αρμοδιότητα στη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων είναι ευθύνη της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, η οποία και εισπράττει από τους πολίτες ανταποδοτικά τέλη για τις υπηρεσίες διαχείρισης που παρέχει.
* Ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένος και προφανώς δεν συναρτάται από τον τρόπο υλοποίησης και λειτουργίας των επιμέρους εγκαταστάσεων και δράσεων που προβλέπονται στους οικείους περιφερειακούς σχεδιασμούς.
*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 20 Σεπτεμβρίου 2020