Με μία απαραίτητη αναφορά στην πρωτόγνωρη κατάσταση της πανδημίας του κορωνοϊού, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ, Δήμαρχος Παπάγου – Χολαργού, κ. Ηλίας Αποστολόπουλος, μιλά στα ΠΟΛΗ + ΠΟΛΙΤΙΚΗ και epoli.gr για το “σήμερα” των Δήμων – το “αύριο” τόσο αόριστο και μακρινό αν αναλογιστεί κάποιος τις πολυτομεακές σοβαρότατες, βαθιές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης – και το ρόλο–ενέργειες του Ινστιτούτου, για μία λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προσαρμοσμένης στις νέες αυτές συνθήκες.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κύριε Δήμαρχε, ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού φάνηκε ως από καιρό έτοιμος σε κάτι πρωτόγνωρο, όχι μόνο για τη Χώρας μας, αυτό της αντιμετώπισης μίας πανδημίας. Πώς επετεύχθη αυτό;
«Το φαινόμενο της πανδημίας ήταν πρωτόγνωρο για όλους μας, ωστόσο ο Δήμος μας αντέδρασε άμεσα και από την αρχή προχώρησε σε μια σειρά μέτρων με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας, όπως και στη σύσταση Ομάδας Εργασίας, αποτελούμενη από καταξιωμένους επιστήμονες, που εθελοντικά προσέφεραν τις υπηρεσίες τους, με σκοπό τη σωστή διαχείριση και την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας, πάντα σε πλήρη συμμόρφωση με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.
Στη συνέχεια, στόχος της ίδιας Ομάδας ήταν και η ομαλή επιστροφή σ’ αυτήν την ιδιαίτερη, νέα πραγματικότητα, μετά την άρση των μέτρων.
Η υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου μας βρισκόταν από την αρχή σε κάθε γειτονιά της πόλης μας και συνεχίζει καθημερινά μέχρι σήμερα, πραγματοποιώντας απολυμάνσεις σε κοινόχρηστους χώρους (πλατείες, σχολεία, ΚΕΠ, ΚΑΠΗ κ.α.), καθώς και σε πλύσεις κάδων.
Επιπλέον, μεγάλη βαρύτητα δόθηκε στις κοινωνικές μας υπηρεσίες, δεδομένου ότι παραδοσιακές δομές (όπως της Εκκλησίας), λόγω της συγκυρίας, αντιμετώπισαν δυσκολίες στη λειτουργία τους, αλλά και πολλοί συμπολίτες μας χρειάστηκαν την βοήθειά μας, για διάφορους λόγους, όπως για να τους αγοράσουμε τρόφιμα ή φάρμακα και να τα παραδώσουμε στα σπίτια τους.
Ως εκ τούτου, ήταν καθήκον του Δήμου μας, μέσω της Κοινωνικής Υπηρεσίας και του προγράμματος “Βοήθεια στο Σπίτι” να σταθεί δίπλα στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Συγκεκριμένα, το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου μας στηρίζει, σταθερά, τουλάχιστον 260 οικογένειες, προσφέροντάς τους τα βασικά είδη πρώτης ανάγκης.
Επίσης, αρκετοί συμπολίτες μας, μέσω του Κοινωνικού Φαρμακείου, λαμβάνουν σε τακτική βάση τα απαραίτητα φάρμακα, ενώ καθημερινά παραδίδονται γεύματα σε ανθρώπους του Δήμου μας που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Με την ουσιαστική συνδρομή εθελοντών και χορηγών, δημιουργήσαμε ένα “δίχτυ” προστασίας για όλους όσοι το είχαν ανάγκη.
Η σπουδαία αυτή προσπάθεια ενισχύθηκε με την ουσιαστική συμβολή της ΚΕΔΕ, της Περιφέρειας Αττικής και φυσικά του Υπουργείου Εσωτερικών.»
Ο Δήμος σας λοιπόν, οι Δήμοι αποδείχθηκαν “έτοιμοι” ή επί το ορθότερο, ικανοί – έτοιμος δεν μπορείς να είσαι για κάτι που ούτε καν έχεις φανταστεί – στην αντιμετώπιση άλλου ένα προβλήματος. Ενόψει και της ανασυγκρότησης του χώρου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος τους;
«Η παρούσα κρίση, όπως και η προηγούμενη της 10ετούς οικονομικής κρίσης, ανέδειξαν τη σημασία και την αναγκαιότητα θεσμικής αναβάθμισης του σπουδαίου έργου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η επόμενη μέρα μετά τον Covid-19, θα βρει> >τους Δήμους μας σίγουρα δυνατότερους και πιο έμπειρους ως προς την αντιμετώπιση αντίστοιχων φαινομένων.
Βεβαίως, η εν λόγω κρίση έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς εκτείνεται σε παγκόσμια κλίμακα και έχει πολλές και σημαντικές οικονομικές συνέπειες, σ’ ένα ευρύτερο πεδίο.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι την περίοδο της μνημονιακής κρίσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με μειωμένες τις κρατικές επιχορηγήσεις, αποτέλεσε ένα πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Αυτοδιοίκηση με την εγγύτητα που τη διακρίνει, όσον αφορά στον εκάστοτε πολίτη, απαιτεί ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη αντίδραση, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσα από μία θεσμική αναβάθμιση του ρόλου της σε οικονομικό και διοικητικό επίπεδο.
Υπάρχει αυτή τη στιγμή η ωριμότητα για να δούμε τη νέα πραγματικά αποκεντρωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση με άμεση πρόσβαση σε χρηματοδοτικούς φόρους και διοικητική αυτοτέλεια.
Στη νέα πραγματικότητα και στο βαθμό που τους αναλογεί, οι Δήμοι καλούνται, να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον ασφάλειας, σταθερότητας και ανάπτυξης με την ουσιαστική ενίσχυση των βασικών υποδομών και των κοινωνικών υπηρεσιών.»
Με τους Δημάρχους να προτάσσουν την υγεία των πολιτών, τους δύο αυτούς μήνες, με το πέρασμα στο «Μένουμε ασφαλείς» από το «Μένουμε σπίτι» “οφείλουν” πια να αναδείξουν το οικονομικό κόστος της πρόταξης αυτής. Τι πρέπει να γίνει;
«Δεδομένου του κρίσιμου ρόλου που θα κληθούν να διαδραματίσουν οι Δήμοι και των αυξημένων κοινωνικών αναγκών, είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και μεγαλύτερη ευελιξία στην αξιοποίηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει η αξιοποίηση του ΕΣΠΑ να γίνεται απευθείας από τους Δήμους, χωρίς τη μεσολάβηση των Περιφερειών για τοπικά έργα, δηλαδή να μπορούν οι Δήμοι να ορίζουν τα έργα και τις προτεραιότητες της περιοχής τους και να αποφορτιστούν από τη γραφειοκρατία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και των περιττών ενεργειών.
Επιπλέον, με το πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” με χρηματοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για την αναβάθμιση των υποδομών, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ψηφιακή σύγκληση καθώς και την προστασία της δημόσιας υγείας θα δοθεί η δυνατότητα να υπάρξει ουσιαστική επανεκκίνηση της οικονομίας, διότι μέσα από τα έργα των Δήμων θα ενεργοποιηθούν πολλοί επαγγελματικοί κλάδοι.
Σκοπός είναι να κατανοήσουμε ότι αυτή η κατάσταση θα πρέπει να οδηγήσει σε πιο μόνιμες λύσεις οικονομικής επιχορήγησης των Δήμων και δημιουργίας “custom” αναπτυξιακών εργαλείων δεδομένου του βάρους που επωμίζονται.»
Αν αφήσουμε στην άκρη τα δεινά της, η πανδημία στη Χώρας μας “έδειξε” κάτι καλό. Διαφορετικό. Αισιόδοξο. Τις πρωτοβουλίες της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης.
«Η ΚΕΔΕ, από την αρχή της πανδημίας, έχει αναδείξει ως κορυφαία προτεραιότητα της Αυτοδιοίκησης κανένας συμπολίτης μας να μη μείνει μόνος σε αυτήν την κρίση.
Μετά από πρωτοβουλία του Προέδρου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, Δημήτρη Παπαστεργίου, δημιουργήθηκε η “Συμμαχία Ευθύνης & Αλληλεγγύης”, σε συνεργασία με τους Δήμους και τους εργαζομένους τους, η οποία μέσα από τις χορηγίες μεγάλων εταιρειών, στήριξε όλο αυτό το διάστημα περίπου 700.000 συμπολίτες μας με τα τρόφιμα μέσω του ΤΕΒΑ (Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων) και άλλους περίπου 80.000 με το πρόγραμμα “Βοήθεια στο Σπίτι”, σε όλους τους Δήμους της Χώρας.
Κάθε Δήμος έχει πρόσβαση, μέσα από το site της ΚΕΔΕ, στην ειδικά διαμορφωμένη ψηφιακή πλατφόρμα για την καταγραφή και συγκέντρωση των αναλωσίμων, όπως είναι τα γάντια και οι μάσκες, που είναι αναγκαία για τη παροχή υπηρεσιών που συνεχίζουν και προσφέρουν οι ΟΤΑ στους πολίτες.
Επιπλέον, μέσω της πλατφόρμας, είναι εφικτή η αίτηση για διάφορα είδη (π.χ. αλεύρι, απορρυπαντικά, γάλα, ελαιόλαδο, ζυμαρικά, όσπρια, κ.τ.λ.), τα οποία ενισχύουν τις κοινωνικές δομές του εκάστοτε Δήμου και υποστηρίζουν τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Η συμμαχία ευθύνης και αλληλεγγύης που δημιούργησε η Αυτοδιοίκηση με τον ιδιωτικό τομέα, αποδεικνύει έμπρακτα πως, όταν οι δυνάμεις όλων μας ενώνονται, καταφέρνουμε περισσότερα, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
Ακόμη, η ΚΕΔΕ με τη δυναμική που ανέπτυξε, δημιούργησε νέες σχέσεις στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ενεργοποιώντας δυνάμεις του ιδιωτικού τομέα που προσέφεραν μέσα, αγαθά και υπηρεσίες κρίσιμα για τη διευκόλυνση του λειτουργικού έργου των Δήμων.
Η ΚΕΔΕ, τέλος, ως θεσμικός συνομιλητής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ Βαθμού με την Κυβέρνηση, κατάφερε να συμβάλει στον καθορισμό εκείνων των παρεμβάσεων που εκφράστηκαν μέσα από τις έκτακτες ΠΝΠ, έτσι ώστε να αποφευχθεί η γραφειοκρατία και οι Δήμαρχοι να γίνουν περισσότερο άμεσοι και αποτελεσματικοί, εν μέσω κρίσης.»
Κύριε Αποστολόπουλε, κλείνοντας τη συνέντευξή μας, ως Πρόεδρος του ΙΤΑ, έχετε – ακόμη και ως πρώτες σκέψεις – στο μυαλό σας, το πώς θα στηρίξετε την Τοπική Αυτοδιοίκηση α’ Βαθμού, στη διαμορφωμένη, πια, νέα αυτή κατάσταση;
«Σε αυτήν τη νέα κατάσταση, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα είναι ένας απαραίτητος μηχανισμός, ο οποίος θα λειτουργήσει ως “δεξαμενή” σκέψεων και ιδεών και θα συμβάλλει υποστηρικτικά την ΚΕΔΕ και ευρύτερα στις τοπικές κοινωνίες.
Μέσα από τη σύνθεση του Επιστημονικού και Διοικητικού Συμβουλίου, την αξιοποίηση της γνώσης των επιστημόνων, καθώς και της εμπειρίας των αιρετών που έχουν υπηρετήσει τον θεσμό, δουλεύουμε πάνω σε σημαντικά ζητήματα που άπτονται στη λειτουργία του Κράτους και στην καθημερινότητα των πολιτών.
Κύριε Κουφάκη, ήδη, όλη αυτήν την περίοδο, το Επιστημονικό Συμβούλιο του ΙΤΑ επεξεργάζεται ιδέες για νέες μελέτες οι οποίες, το επόμενο χρονικό διάστημα, θα βελτιώσουν τις συνθήκες λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στους τομείς της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.
Σε αυτή τη μάχη που δώσαμε και θα συνεχίσουμε να δίνουμε για αρκετό καιρό, θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, προστατεύοντας όλους τους πολίτες και ειδικά αυτούς που εντάσσονται στο φάσμα των ευπαθών κοινωνικών ομάδων.»